Το μεγαλύτερο αστρονομικό τηλεσκόπιο των Βαλκανίων

Ο "Αρίσταρχος", το κατοπτρικό τηλεσκόπιο τύπου Ritchey-Chrétien με διάμετρο 2,3 μέτρων, στο οποίο δόθηκε το όνομα του αρχαίου Έλληνα αστρονόμου, είναι εγκατεστημένο στο όρος Χελμός και είναι το μεγαλύτερο τηλεσκόπιο των Βαλκανίων και της Ανατολικής Μεσογείου καθώς και το δεύτερο μεγαλύτερο τηλεσκόπιο της Ηπειρωτικής Ευρώπης. Έχει την ικανότητα να λαμβάνει εικόνες από απόσταση 7 δισεκατομμυρίων ετών φωτός από την γη.
Το νέο τηλεσκόπιο είναι εξοπλισμένο με αστρονομικά όργανα υπερσύγχρονης τεχνολογίας και υπάρχει η δυνατότητα τηλεχειρισμού του από την Αθήνα αλλά και από άλλα συνεργαζόμενα Ιδρύματα εντός και εκτός Ελλάδος.
Ο "Αρίσταρχος" βρίσκεται σε υψόμετρο 2.340 μέτρα, γεγονός που επιτρέπει την παρατήρηση και στο υπέρυθρο φως. Η συγκεκριμένη τοποθεσία θεωρείται από τις πλέον κατάλληλες για τη μελέτη ουράνιων σωμάτων καθώς είναι μια από τις σκοτεινότερες περιοχές της Ευρώπης, και δεν αντιμετωπίζει προβλήματα ορατότητας λόγω της φωτορύπανσης. Επιπλέον, βρίσκεται πάνω από τα σύννεφα, έχει μεγάλο ετήσιο ποσοστό νυκτών χωρίς σύννεφα και πολύ συχνά βρίσκεται πάνω από το στρώμα θερμοκρασιακής αναστροφής της ατμόσφαιρας.
Η λειτουργία του «Αρίσταρχου» άρχισε το 2006 και ελέγχεται από το Εθνικό Αστεροσκοπείο Αθηνών.